Jul 06, 2025

အစ္စလာမ်၏ အခြေခံမူကြီး (၅) ရပ်

မေးခွန်း- မူဖ်တီ ဆာဟစ်ဗ်! အစ္စလာမ်ဘာသာ၏ အခြေခံသည် တိုင် (၅) ရပ်ပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ ကြားသိ၊ ဖတ်ရှုခဲ့ကြရပါသည်။ တိုင်ကြီး(၅) ရပ်အကြောင်း မှန်ကန်သော ဟဒီးစ်တော်ဖြင့်  သက်သေပြနိုင်ပါသလား။

အဖြေ- ဟုတ်ကဲ့! ဆွဟီးဟိုင်းန် (Sahih Bukhari နှင့် Muslim) နှင့် အခြားသော ဟဒီးစ်ကျမ်းများတွင် အစ္စလာမ်၏ အခြေခံသည် အရာ (၅) ခုပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားကြောင်း ဖော်ပြပါရှိပါသည်။ အောက်တွင် ဟဒီးစ်တော်၏ ဘာသာပြန်နှင့် အကျဉ်းချုပ် ရှင်းလင်းချက်ကို ဖော်ပြထားပါသည်။

အဗ်ဒူလာဟ် ဘင် အိုမရ် (ရသွေ့ယလ္လာဟ်) ကဆင့်ပြန်ထားပါသည်။  တမန်တော်မြတ် (ဆွလ္လလ္လာဟု အလိုင်ဟိ ဝဆလ္လမ်) က မိန့်တော်မူခဲ့သည်မှာ- “အစ္စလာမ်၏ အခြေခံကို တိုင် (၅) တိုင်ပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသည်- အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်မှလွဲ၍ အခြားကိုးကွယ်ရာမရှိကြောင်း၊ မုဟမ္မဒ် (ဆွလ္လလ္လာဟု အလိုင်ဟိ ဝဆလ္လမ်) သည် အရှင်၏ ကျွန်၊ အရှင်၏ ရစူလ်ဖြစ်ကြောင်း သက်သေခံခြင်း၊ ဆွလာတ် တည်ဆောက်ခြင်း၊ ဇကာတ် (ဓါနကြေး) ပေးဆောင်ခြင်း၊ ဟဂ်ျ ပြုလုပ်ခြင်းနှင့် ရမ်ဇာန်လတွင် ရိုဇာ (ဥပုသ်) ထားခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။” (ဘူခါရီနှင့် မွတ်စ်လင်မ်)

ရှင်းလင်းချက်

ဤဟဒီးစ်တော်တွင် ရစူလ်လွလ္လာဟ် (ဆွလ္လလ္လာဟု အလိုင်ဟိ ဝဆလ္လမ်) က အစ္စလာမ်ကို အချို့သော တိုင်များပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသော အဆောက်အအုံတစ်ခုနှင့် ဥပမာပေးကာ ၎င်းအဆောက်အအုံသည် ဤတိုင် (၅) ခုပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ကြောင့် မည်သည့် မွတ်စလင်မ်မဆို ဤအခြေခံမူများကို လိုက်နာကျင့်သုံးရာတွင် ပေါ့ဆမှုမရှိစေရန် အရေးကြီးပါသည်။ ၎င်းတို့သည် အစ္စလာမ်၏ အခြေခံမူများဖြစ်သည်။

မှတ်သားရမည်မှာ အစ္စလာမ်၏ မဖြစ်မနေလိုက်နာရမည့်တာဝန်များသည် ဤအခြေခံမူ (၅) ခုတွင်သာ ကန့်သတ်ထားခြင်းမဟုတ်ပါ။ ၎င်းတို့အပြင် အခြားတာဝန်များလည်း ရှိပါသေးသည်။ ဥပမာ- ဂျီဟာဒ်ဖီဆဘီလစ်လ္လာဟ် (အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ လမ်းတော်တွင် ကြိုးပမ်းခြင်း)၊ အမ်ရ် ဘီလ်မာရူဖ် (ကောင်းမှုဘက်ဖိတ်ခေါ်ခြင်း) နှင့် နဟီ အန်နိလ်မွန်ကရ် (မကောင်းမှုကို တားမြစ်ခြင်း) စသည်တို့ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဤ (၅) ခုသည် အခြားတာဝန်များထက် အရေးပါမှုနှင့် ထူးခြားမှုရှိသောကြောင့် ၎င်းတို့ကိုသာ အစ္စလာမ်၏ အခြေခံမူများအဖြစ် သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏ ထူးခြားသော အရေးပါမှုသည် ယခင် စာမျက်နှာများတွင် “ဟဒီးစ် ဂျစ်ဗရီလ်” ၏ ရှင်းလင်းချက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ အနှစ်သာရမှာ ဤ “အခြေခံမူ (၅) ခု” သည် အစ္စလာမ်အတွက် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာပုံသဏ္ဌာန် (physical form) နှင့်တူသည်။ ထို့အပြင် ၎င်းတို့သည် ကိုယ်ပိုင် တန်ဖိုးရှိသော အထူးဝတ်ပြုမှုများဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏ မဖြစ်မနေ လိုက်နာမှုသည် မည်သည့်အခြေအနေ သို့မဟုတ် အကြောင်းအရာနှင့်မှ ဆက်စပ်မှုမရှိဘဲ လွတ်လပ်ပြီး ထာဝရ မဖြစ်မနေ လိုက်နာရမည့် တာဝန်များဖြစ်သည်။ ဂျီဟာဒ်နှင့် အမ်ရ် ဘီလ်မာရူဖ် တို့နှင့်မတူဘဲ ၎င်းတို့သည် သီးခြားအခြေအနေများနှင့် အခွင့်အရေးများတွင် မဖြစ်မနေ လိုက်နာရသော တာဝန်များဖြစ်သည်။ (မာအာရီဖ်ဖ် အလ်-ဟဒီးစ်- ကီတာဘ် အလ်-အီမာန်, အာရ်ကာန်နီ အစ္စလာမ်, ၆၅/၁, တီ-ဒါရ် အလ်-အီရှာအတ်)

۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
دلائل:

صحیح البخاری: (کتاب الایمان، بَابُ دُعَاؤُكُمْ إِيمَانُكُمْ، رقم الحدیث: 8، ط: دار طوق النجاة)
عن ابن عمر رضي الله عنهما، قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:" بني الإسلام على خمس، شهادة ان لا إله إلا الله وان محمدا رسول الله، وإقام الصلاة، وإيتاء الزكاة، والحج، وصوم رمضان ".

صحیح مسلم: (کتاب الایمان، باب بَيَانِ أَرْكَانِ الْإِسْلَامِ وَدَعَائِمِهِ الْعِظَامِ، رقم الحدیث: 16، ط: دار احیاء التراث)
حدثنا عبيد الله بن معاذ ، حدثنا ابي ، حدثنا عاصم وهو ابن محمد بن زيد بن عبد الله بن عمر ، عن ابيه ، قال: قال عبد الله ، قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: " بني الإسلام على خمس، شهادة ان لا إله إلا الله وان محمدا عبده ورسوله، وإقام الصلاة، وإيتاء الزكاة، وحج البيت، وصوم رمضان ".

حجة الله البالغة: (القسم الثانی، من أبواب الإيمان، 279/1، ط: دار الجیل)
وقد بين النبي صلى الله عليه وسلم في حديث " بني الإسلام على خمس " وحديث ضمام ابن ثعلبة، وحديث أعرابي قال - دلني على عمل إذا عملته دخلت الجنة - إن هذه الأشياء الخمسة أركان الإسلام، وأن من فعلها ولم يفعل غيرها من الطاعات قد خلص رقبته من العذاب، واستوجب الجنة

واللہ تعالٰی اعلم بالصواب
دارالافتاء الاخلاص،کراچی